Direktiva 2022/2561 o obuci vozača za prevoz robe ili putnika stupila je na snagu 12. januara 2023. godine. Glavna pretpostavka usvojenog dokumenta je poboljšanje bezbednosti na putevima i bezbednosti vozača, takođe tokom aktivnosti koje nisu povezane sa vožnjom.
Imajući u vidu ciljeve Direktive, kursevi obuke treba da pokrivaju teme koje se odnose na bezbednost na putevima, kao što su:
- primjećuje prijetnje;
- zaštita ranjivih učesnika u saobraćaju, posebno pešaka, biciklista i lica sa smanjenom pokretljivošću;
- Efikasan stil vožnje, vožnja u ekstremnim vremenskim uslovima;
- Prevoz neobičnih tereta
Direktiva se primjenjuje na vozila za koja je potrebna vozačka dozvola:
kategorije C1, C1+E, C ili C+E, kako je definirano u Direktivi 2006/126/EZ ili vozačka dozvola priznata kao ekvivalentna,
– kategorija D1, D1+E, D ili D+E, kako je definirano u Direktivi 2006/126/EZ, ili vozačka dozvola priznata kao ekvivalentna.
Odredbe ovog dokumenta ne podležu vozačima vozila:
• sa maksimalnom dozvoljenom brzinom koja ne prelazi 45 km/h;
– koriste ga oružane snage, civilna odbrana, vatrogasna brigada, hitne medicinske službe;
– koristi se za vozačke instrukcije i vozačke testove za podnosioce zahtjeva za vozačku dozvolu ili potvrdu o profesionalnoj kompetentnosti;
• za prevoz materijala, uređaja ili opreme neophodne za vozače za njihov rad;
• podliježe cestovnim ispitivanjima u svrhu tehničkog razvoja, popravke ili održavanja;
– za koje je potrebna vozačka dozvola kategorije D ili D1 i koje bez putnika prevozi osoblje za održavanje do ili iz centra za održavanje koji se nalazi u blizini najbliže servisne baze;
• korištenje vozila u ruralnim područjima kao dio vlastite ekonomske aktivnosti;
– ne nudi usluge transporta;
– ako države članice smatraju da je takav prijevoz povremen i da ne utječe na sigurnost na cestama.
– koje koriste poljoprivredni, hortikulturni, šumarski, poljoprivredni ili ribarski poduzeća za prijevoz robe u toku vlastite gospodarske djelatnosti, osim ako je vožnja dio glavnog zanimanja vozača ili vožnja prelazi udaljenost utvrđenu nacionalnim pravom od poduzeća koje posjeduje, zapošljava ili iznajmljuje vozilo.
Prema novousvojenoj direktivi, države članice dužne su uspostaviti početni sistem kvalifikacija koji se sastoji od sudjelovanja na tečaju koji vodi do testa ili samog testa, te sistema periodične obuke koji se odnosi na obavezno sudjelovanje na tečaju, nakon čega slijedi certifikacija putem certifikata o stručnoj kompetentnosti.
1071/2009 Evropskog parlamenta i Saveta od ispitivanja, u okviru testa predviđenog tom uredbom, i, gde je to primenljivo, od pohađanja dela kursa koji se odnosi na to područje.
Od zahtjeva za dobijanje početne kvalifikacije odriče se ako su u pitanju vozači:
– nosioci dozvole kategorije D1, D1+E, D ili D+E ili vozačke dozvole priznate kao ekvivalentne, izdate najkasnije do 9. septembra 2008. godine;
– nositelji licence kategorije C1, C1+E, C ili C+E ili licence priznate kao ekvivalentne, izdane najkasnije do 9. septembra 2009. godine.
Predkvalifikacije
Lice ima pravo da prevozi robu ako ima najmanje 18 godina i:
– ima pravo upravljati vozilom za koje su potrebne vozačke dozvole kategorija C i C + E
– ima pravo upravljati vozilom za koje su potrebne vozačke dozvole kategorija C1 i C1 + E
Lice ima pravo da prevozi putnike ako ima najmanje 21 godinu i:
– ima pravo upravljati vozilom u licencnim kategorijama D i D+E za prijevoz putnika na redovnim uslugama, gdje ruta ne prelazi 50 kilometara, a vozilo spada u licencne kategorije D1 i D1+E
Država članica može dozvoliti vozačima vozila koja spadaju u jednu od gore navedenih kategorija da upravljaju takvim vozilima na njenom državnom području od 18. godine života, pod uvjetom da posjeduju potvrdu o profesionalnoj kompetentnosti.
Sertifikat o profesionalnoj kompetentnosti koji potvrđuje početnu kvalifikaciju izdaje se nakon učešća na kursu koji se završava testom ili samim testom.
Periodična obuka vozača
Sastoji se od obuke koja ima za cilj da omogući nosiocima sertifikata o profesionalnoj kompetentnosti da ažuriraju znanja koja su važna u njihovom radu, sa posebnim naglaskom na bezbednost na putevima, zdravlje i bezbednost na radu i smanjenje uticaja vožnje na životnu sredinu.
Obuka mora uključivati učenje u učionici, praktičnu obuku i, gdje je to moguće, obuku pomoću ICT alata ili vrhunskih simulatora.
Važno je da ako se vozač preseli u drugu kompaniju, zaslužan je za periodičnu obuku.
Nakon što vozač završi periodičnu obuku, izdaju se sertifikati o profesionalnoj kompetentnosti kojim se potvrđuje završetak periodične obuke.
Važno je da vozač sa sertifikatom o profesionalnoj kvalifikaciji koji potvrđuje početnu kvalifikaciju mora da završi prvi kurs periodične obuke u roku od 5 godina od izdavanja gore pomenutog dokumenta.
Po završetku prvog kursa periodične obuke, vozač je dužan da učestvuje u periodičnoj obuci svakih 5 godina, pre isteka perioda važenja sertifikata o stručnoj kvalifikaciji kojim se potvrđuje završetak periodične obuke.
Vozači koji su prestali da vežbaju obavezni su da pohađaju periodični kurs obuke pre nego što nastave profesiju.
Vozači koji prevoze robu ili putnike drumom koji su završili periodične kurseve obuke za jednu kategoriju vozačke dozvole izuzeti su od obaveze da pohađaju dalju periodičnu obuku za drugu kategoriju.
Da bi se održala kvalifikacija vozača, od postojećih vozača se zahteva da prođu periodičnu obuku u veštinama relevantnim za njihovo zanimanje.
Kurseve obuke uspostavljene za početnu kvalifikaciju i periodičnu obuku treba da organizuju samo centri za obuku koje su odobrila nadležna tela država članica. Da bi se osigurao kvalitet takvih odobrenih centara, nadležni organi treba da uspostave usklađene kriterijume za njihovo odobrenje, uključujući visok nivo profesionalizma.
Šifra „95“
Na temelju početnog ili periodičnog certifikata o stručnoj kvalifikaciji, nadležna tijela država članica upisuju usklađeni EU kod ’95’ na vozačku dozvolu ili na kvalifikacionu karticu uz kategoriju dozvole.
Certifikati vozača koji ne sadrže unos koda Unije ’95’ i koji su izdati prije 23. maja 2020. priznaju se kao dokaz o kvalifikaciji do isteka roka valjanosti.
Države članice u svrhu izvršenja razmjenjuju informacije o certifikatima o profesionalnoj kompetentnosti izdatim ili povučenim.
Da sumiramo –verifikacija već završenih obuka može biti najteža. Korišćenje potvrda vozača od strane vozača iz trećih zemalja kao dokaz o usaglašenosti sa zahtevima za obuku može predstavljati prepreku za vozače ako prevoznik vrati sertifikat organima koji izdaju, posebno kada ti vozači žele da rade u drugoj državi članici. Da bi se izbegle situacije u kojima vozači moraju da ponavljaju obuku prilikom preuzimanja novog posla u takvim okolnostima, preporučuje se da države članice Evropske unije sarađuju i razmenjuju informacije o kvalifikacijama vozača.
Izvor: https://trans.info/pl/szkolenie-okresowe-kierowcy-co-zmienila-dyrektywa-ue-322719