Kina i Indija ulažu velike investicije u infrastrukturu

Nastavlja se konkurencija za luke i terminale. Prema najnovijem izdanju „Transportnog i logističkog barometra“, koje je napisala revizorska i konsultantska kuća PwC Njemačka zajedno sa svojom globalnom strategijom konsalting Strategijom&, pomorske nekretnine su posljednjih godina postale vrlo traženi ciljevi preuzimanja.

Prema PwC-u, jedan od četiri posla u transportu i logistici prošle godine bio je za brodarstvo, uključujući i lučke infrastrukturne ugovore. Trend rasta u kupovini i prodaji u sektoru lučke infrastrukture opažen je od 2015. godine. Od tada, obim transakcija je iznosio oko 100 milijardi američkih dolara. Ispostavilo se da je 2022. bila prava rekordna godina – zabilježeno je 20 transakcija, čija je vrijednost ugovora bila 15,3 milijarde eura.

Šta je razlog ovog značajnog povećanja investicija? Globalni igrači su shvatili da su luke instrument moći i osiguravaju ekonomsku nezavisnost.

Pomorska infrastruktura omogućava učešće u razmeni robe preko svetskih okeana, što je čini centralnom kapijom svetske trgovine. Luke i terminali su često izgrađeni tamo gdje se već odvija velika vrijednost stvaranja ili gdje je uspostavljena infrastruktura za dalji transport robe – bilo brodovima hranilica ili unutrašnjim plovnim putevima ili kopnom. Oni koji imaju pristup ovim čvorovima mogu ih koristiti za kontrolu pristupa pojedinačnim ekonomijama ili ekonomskim područjima. Pandemija je posebno pokazala koliko je važna funkcionalna pomorska infrastruktura, objašnjava Burkhard D. Sommer, zamjenik šefa Centra za pomorsku kompetentnost u PwC Njemačkoj.

Trgovinski tokovi se mijenjaju u korist azijskog regiona

Kina i Indija posebno strateški podstiču ulaganja u pomorska imanja.

Najveći broj transakcija u ovom segmentu obavljen je u Kini prošle godine, a slijedi Indija. U pogledu cijena, međutim, prednjače pojedinačne transakcije u zapadnim zemljama, poput planiranog ulaganja MSC Grupe u operatora luke Hamburg HHLA. Kada je reč o infrastrukturnim investicijama za izgradnju novih luka ili značajno proširenje postojećih, vidimo najveću aktivnost na Bliskom istoku i Africi. Između ostalog, tu se trenutno grade novi kontejnerski terminali, navodi Sommer.

U periodu od 2015. do 2023. godine, Kina (uključujući Hong Kong) zabilježila je 74 ugovora od ukupno 184. Indija je na drugom mjestu, a slijede Ujedinjeni Arapski Emirati, gdje je najavljeno osam transakcija – četiri od njih 2022. i 2023. godine. Prema rečima stručnjaka, veliki broj investicija u Kini uglavnom je posledica konsolidacije lučkih kapaciteta, dok su u Indiji glavni pokretači domaći ekonomski rast i želja da se postane još efikasniji u uvozu i izvozu robe.

Prema PwC-u, evropske destinacije ostaju atraktivne, što pokazuje ulaganje globalne brodarske kompanije MSC u hamburški lučki operater HHLA, ali Evropa stalno gubi na značaju.

Sve u svemu, vidimo da se značaj azijskog trgovinskog područja povećava, dok se Evropa smanjuje. To automatski podrazumijeva promjenu trgovinskih tokova, a time i prilagođavanje (lučne) infrastrukture, objašnjava Sommer.

Da bi se osiguralo da Evropa ne zaostaje, ekspert se stoga zalaže za hitno širenje fizičke i digitalne lučke infrastrukture.

Evropa treba da ponudi efikasnu infrastrukturu kako u samom lučkom području, tako i u zaleđu. Da bi se to postiglo, potrebno je ulagati u fizičku infrastrukturu, ali i u digitalne sisteme, na primer za rukovanje teretom ili za optimizaciju kontrole saobraćaja i ruta kako bi se smanjilo vreme i troškovi tokom transporta. U oblasti fizičke i digitalne infrastrukture postoji značajna potreba za ulaganjima u mnoge evropske zemlje, naglašava stručnjak.

Borba za vlast nad Afrikom

Među globalnim investitorima, glavni lideri su kineska državna kompanija COSCO i indijsko poslovno carstvo Adani Group. Iako je učešće stranih investitora na kineskim i indijskim terminalima prilično nisko zbog različitih ograničenja, Evropa je do sada bila mnogo otvorenija za strane investicije. Kina već kontroliše više od 20 luka u Evropi, uključujući Pirej, Roterdam, Antverpen i Le Havre.

Slična nesrazmjera vidljiva je i u Africi, gdje Kina sve više osigurava utjecaj kao investitor. Kina je sada uključena u 61 lučki projekat u 30 afričkih zemalja. S druge strane, Evropa pokazuje malo aktivnosti.

Vidi se da se posebno u Africi često vrše investicije iz Azije, dok evropske kompanije tamo jedva učestvuju u lučkoj infrastrukturi. Istovremeno, Evropa je u prošlosti bila veoma otvorena za investicije iz neevropskih zemalja. To se promenilo poslednjih godina, jer je prepoznat kritičan značaj lučke infrastrukture za pojedine evropske zemlje i sada je spreman da je zaštiti. Na kraju, radi se i o konkurentnosti i sigurnosti snabdijevanja širom Evropskog ekonomskog prostora, zaključuje Sommer.