Balkanske države Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Sjeverna Makedonija i Srbija učinile su odlučujući korak ka povezivanju svojih transportnih mreža sa TEN-T mrežom. Potpisivanjem sporazuma na visokom nivou sa Evropskom komisijom u maju, te države su bliže potpunoj integraciji sa transportnom mrežom EU, što se može pokazati kritičnim ne samo za povezanost, već i za ekonomsku i političku integraciju.
“Potpisivanjem ovih sporazuma i našim prijedlogom evropskog transportnog koridora Zapadnog Balkana, postavljamo temelje za integraciju transportne mreže Zapadnog Balkana u EU”, komentirala je povjerenica za transport Adina Valean.
Proces povezivanja balkanske i transportne mreže EU podržava i promovira Transportna zajednica, međunarodna organizacija koja uključuje sve zemlje članice EU i gore navedene balkanske države. Balkan-TEN-T integracija ne predviđa stvaranje efikasnih transportnih veza samo između Balkana i EU, već i između balkanskih država.
Više od transporta
Zapadni Balkan je jedan od preostalih dijelova Evrope koji čeka da postane dio TEN-T mreže. Region je nerazvijen kada je u pitanju transport i mobilnost. To je zato što se ekonomije Zapadnog Balkana još uvijek razvijaju, a geopolitičke tenzije iz prošlosti i sadašnjeg vremena ostavljaju trag. Istovremeno, prirodni krajolik regiona dodatno komplikuje stvari jer zahtijeva složene radove.
Prednosti njihove integracije su prepoznatljive i zagovarane. CER je, na primjer, podržao uključivanje Zapadnog Balkana u TEN-T i puštanje u rad adekvatnih sredstava za podsticanje razvoja željeznice. EU takođe prepoznaje važnost integracije regiona u smislu političkog uticaja obezbeđujući bolju povezanost i ulaganja u finansijski razvoj kako bi se izbeglo skretanje ka spoljnom uticaju koji dolazi iz Kine ili Rusije, na primer.
Osim politike, razvoj efikasne transportne mreže u regionu i njeno povezivanje sa ostatkom EU je dugo očekivani razvoj koji će koristiti građanima Zapadnog Balkana omogućavajući im da neometano putuju i pružajući više mogućnosti za razvoj svojih ekonomija. U logističkom smislu, efikasna transportna mreža zapadnog Balkana mogla bi otvoriti nove mogućnosti za transport unutar Evrope i prema istoku i Kini.
EIP za zapadni Balkan
Višestruki investicioni planovi trenutno su usmjereni na zapadni Balkan, a Ekonomski i investicijski plan EU (EIP) vodi put transformacije regiona. Prema Komisiji, EIP “ima za cilj da podstakne dugoročni ekonomski oporavak regiona zapadnog Balkana, podrži zelenu i digitalnu tranziciju, podstakne regionalnu integraciju i konvergenciju sa Evropskom unijom”. Komisija ga je usvojila 2020. Uključuje i finansiranje infrastrukturnih projekata koji će doprinijeti ekonomskom rastu uključenih zemalja i dobrobiti stanovnika.
EIP ima neke vodeće željezničke projekte koji će olakšati povezanost regije od istoka prema zapadu i sjevera prema jugu i poboljšati priobalne željezničke veze sa zaleđem.
Detaljno, EIP-ovi vodeći projekti u regionu uključuju sljedeće:
Povezivanje istoka sa zapadom: Koridor X željeznička veza između Srbije i Hrvatske, Srbije i Bugarske, Srbije i Sjeverne Makedonije. Koridor VIll između Skoplja i granice sa Bugarskom.
Povezivanje sjevera i juga: Koridor Vc koji povezuje glavne gradove srednje Evrope preko Sarajeva u Bosni i Hercegovini do luke Ploče na obali Jadrana. Ruta 4 koja povezuje Beograd-Podgoricu sa crnogorskom lukom Bar. Put 10 za povezivanje Beograda sa Prištinom.
Povezivanje primorskih regiona: Ruta 2 koja povezuje glavne gradove Tiranu i Podgoricu i proteže se do luke Drač.
Prvi finansijski paket EIP-a odobren je početkom aprila 2022. godine. Finansiranje će uglavnom obezbijediti Garancija za zapadni Balkan, koja bi mogla povećati investicije do 20 milijardi eura. Štaviše, dodatnih milijardu grantova EU moglo bi koristiti za +300 kilometara željezničkih pruga u regiji.
https://www.railfreight.com/
