Izmjene u ADR 2025 uključuju niz novih pravila i definicija koje se odnose na klasifikaciju, pakovanje, transport i označavanje opasnih materija. Evo ključnih promjena:
- Nove definicije
- Recycled plastics material: Materijal dobijen reciklažom plastične ambalaže, koji se mora redovno provjeravati kroz program osiguranja kvaliteta.
- Degree of filling: Definiše procenat popunjenosti kontejnera tekućinom ili čvrstim materijalima na 15 °C.
- Transitorne mjere (1.6)
- Produžena upotreba određenih propisa iz ADR 2024 do 30. juna 2025.
- Orange plates iz 2004. godine mogu se koristiti do kraja 2026. prema izmenama ADR-a, orange plates iz 2004. godine (poput one na slici koju ste poslali) mogu se koristiti u transportu opasnih materija do 31. decembra 2026. godine, pod uslovom da:
- Ispunjavaju propise iz sekcije 5.3.2.2.1 i 5.3.2.2.2 ADR-a:
- Ploče, brojevi i slova na pločama moraju ostati pričvršćeni bez obzira na orijentaciju vozila tokom transporta.
- Održavanje i čitljivost:
- Ploče moraju biti u dobrom stanju, čitljive i vidljive, bez znakova oštećenja ili izbledelosti.
- Primena na vozilima:
- Mogu se koristiti na vozilima sa opasnim materijama sve dok ne bude obavezna primena novijih verzija ploča nakon isteka ovog roka.
- Izmjene u klasifikaciji opasnih materija (Part 2 i Part 3)
- Klasa 2: Dodata nova supstanca Disilane (UN 3553), koja se koristi u proizvodnji silicijumskih ploča.
- Klasa 9: Uvedene natrijum-jonske baterije (UN 3551, 3552, 3558), sa specifičnim uslovima transporta.
- Klasa 5.2: Uvedeni novi organski peroksidi poput Dibenzoil peroksida (UN 3109, ≤ 42%).
- Posebne odredbe (Special Provisions, Chapter 3.3)
- SP 400–408: Dodate posebne odredbe za transport natrijum-jonskih baterija, litijum-jonskih baterija i drugih specifičnih supstanci.
- SP 678: Uključuje pravila za transport azbesta pod određenim uslovima.
- Dokumentacija (Part 5)
- Uvođenje elektronske razmjene podataka (EDI) kao zamene za papirnu dokumentaciju, uz uslov da ispunjava sve pravne zahteve.
- Specijalne oznake za baterije i vozila sa baterijskim pogonom.
- Pakovanje i tankovi (Part 4)
- Dodate nove instrukcije za pakovanje natrijum-jonskih baterija.
- Novi zahtev za fiber-reinforced plastics (FRP) za transport u tankovima.
- Vozila i oprema (Part 9)
- Hibridna vozila moraju biti u skladu sa propisima o sistemima za pogon (9.2.4).
- Dodate nove funkcije za deaktivaciju električnih kola radi povećanja bezbednosti.
Litijum-jonskim baterijama i polovnim automobilima prema izmenama ADR 2025:
Status litijum-jonskih baterija
- Klasifikacija:
- Litijum-jonske baterije i uređaji koji ih sadrže ostaju u Klasi 9 (razni opasni materijali).
- Nove oznake i UN brojevi za različite konfiguracije:
- UN 3480: Litijum-jonske baterije (samostalne).
- UN 3481: Litijum-jonske baterije sadržane u opremi ili pakovane sa opremom.
- Dodatni brojevi za baterije specifične za različite aplikacije.
- Ograničenja i pravila:
- Oštećene ili neispravne baterije:
- Identifikovane prema posebnoj odredbi SP 376 i dodeljene kategoriji transporta 0.
- Za transport mora se uključiti fraza: “Carriage in accordance with special provision 376”.
- Posebna pažnja se posvećuje testovima otpornosti prema Manual of Tests and Criteria, Part III, sub-section 38.3.
- Oštećene ili neispravne baterije:
- Obeležavanje i dokumentacija:
- Litijum-jonske baterije moraju nositi oznaku klase “9” na dokumentaciji i na pakovanju.
- Uvedena je obavezna elektronska dokumentacija (EDI) kao zamena za papir, ali mora biti jednako pouzdana.
Status polovnih automobila
- Polovni automobili sa baterijskim pogonom:
- Specifične kategorije za vozila sa različitim vrstama baterija:
- UN 3556: Vozila sa litijum-jonskim baterijama.
- UN 3557: Vozila sa litijum-metalnim baterijama.
- UN 3558: Vozila sa natrijum-jonskim baterijama.
- Specifične kategorije za vozila sa različitim vrstama baterija:
- Posebni zahtevi za transport:
- Polovni automobili sa baterijskim pogonom moraju ispunjavati zahtjeve o bezbjednosti baterija (npr. isključenje sistema tokom transporta).
- Vozila se klasifikuju kao “vozila opasna za transport” samo ako sadrže oštećene ili neispravne baterije koje predstavljaju rizik od požara ili curenja hemikalija.
- Pravila za transport u kontejnerima:
- Za polovna vozila sa baterijama koja se transportuju u zatvorenim kontejnerima, potrebno je obezbediti ventilaciju i sprečiti oštećenje baterija tokom transporta.
- Dokumentacija:
- Dokumentacija za polovna vozila mora uključivati specifične informacije o vrsti baterije i statusu baterijskog sistema.
Transport polovnih automobila ne zahtjeva uvijek ADR licencu za vozača, već to zavisi od vrste automobila i sadržaja koji se prevozi.
Kada ADR licenca nije potrebna:
- Automobili bez opasnih materija:
- Ako se prevoze standardni polovni automobili koji nemaju specifične opasne materije (gorivo u rezervoaru u uobičajenim količinama ne zahtjeva ADR).
- Električna vozila ili hibridna vozila sa baterijama u dobrom stanju ne spadaju automatski u ADR, osim ako baterije ne predstavljaju rizik.
- Ispunjavanje uslova za izuzeće (1.1.3.1 ADR):
- Gorivo u automobilima ograničeno je na kapacitet rezervoara predviđenog od strane proizvođača.
- Baterije su pravilno pričvršćene i osigurane kako ne bi došlo do oštećenja ili curenja.
Kada je ADR licenca potrebna:
- Transport vozila sa oštećenim ili neispravnim baterijama:
- Ako su baterije identifikovane kao oštećene ili neispravne prema posebnoj odredbi SP 376, transport je dozvoljen samo uz pridržavanje ADR propisa, a vozač mora imati ADR licencu.
- Vozila koja sadrže opasne materije:
- Automobili sa velikim količinama opasnih materija, kao što su dodatni kanisteri s gorivom, hemikalije ili litijum-jonske baterije koje nisu u skladu s pravilima, spadaju pod ADR.
- Transport specifičnih vozila klasifikovanih pod UN brojevima:
- Ako vozilo sadrži litijum-jonsku bateriju i klasifikovano je kao UN 3556, ono spada pod ADR pravila, i transport zahteva ADR licencu.
Preporuka:
- Ako prevozite polovna vozila u okviru redovnog komercijalnog transporta (bez oštećenih baterija ili dodatnih opasnih materija), ADR licenca obično nije potrebna.
- U slučaju sumnje ili specifičnih uslova transporta (npr. oštećene baterije ili specifične vrste vozila), konsultujte se sa ADR stručnjakom ili nacionalnim organima za bezbednost u transportu.
- Transport motornih vozila i mašina:
- Vozila i mašine koje sadrže opasne materije kao što su gorivo, ulja ili baterije, pod određenim uslovima spadaju pod ADR regulativu.
- Ovo uključuje:
- Polovna motorna vozila sa gorivom u rezervoarima.
- Građevinske i poljoprivredne mašine sa pogonskim tečnostima i uljima.
- Električna vozila ili hibridna vozila sa baterijama.
- Zahtjevi za vozače:
- Ako vozila/materijali koji se prevoze spadaju pod ADR regulativu zbog sadržaja opasnih materija (npr. gorivo, baterije), vozač transportnog vozila mora imati ADR sertifikat.
- To se odnosi na labudice, prikolice i druge specijalne transportne uređaje.
Izuzeci kada ADR sertifikat nije potreban:
- Male količine opasnih materija:
- Ako količina opasnih materija u vozilu/materijalu ne prelazi granice definisane u 1.1.3.6 ADR:
- Na primjer, gorivo u rezervoaru vozila, predviđeno od strane proizvođača, ne prelazi ograničenje.
- Električna vozila sa neoštećenim baterijama obično ne zahtijevaju ADR transport.
- Ako količina opasnih materija u vozilu/materijalu ne prelazi granice definisane u 1.1.3.6 ADR:
- Transport u skladu sa izuzećima:
- Ako su opasne materije u vozilu pravilno osigurane i transport zadovoljava uslove izuzeća.
Tumačenje za vozače transportnih vozila:
- Da, vozači koji upravljaju vozilima za transport polovnih vozila, građevinskih mašina i drugih tereta na labudicama moraju imati ADR sertifikat kada:
- Vozila ili mašine sadrže opasne materije.
- Transport ne ispunjava uslove izuzeća iz ADR propisa.
